Partiit oqaaseqaataat(Atassut)-1

20120913 09:27:01
Partiit oqaaseqaataat(Atassut)-1


ATASSUT                                                                                                    UKA03/153       


Jensine Berthelsen                                                                                          05.11.03



Aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut tapiliussap isumaqatigiinniutigineqaqqinnera 1. januar 2004-miit 31. December 2006-imut Kalaallit Nunaata imartaani EU-meersut aalisarnerannut piumasaqaatit ilanngullugit.


(Aningaasarsiornermut Nunanullu Allanut Naalakkersuisoq)



Nunatta EU-mut isumaqatigiissutaata piffissap qiteqqunnerani nalilersorneqarnissaa isumaqatigiinniarnivinngorsimasoq pillugu Naalakkersuisut nassuiaataatigut ersersinneqarpoq pissutissaqartoq apeqqutinut taama pingaaruteqartigisunut Naalakkersuisut ataatsimoortut paaseqatigiilluinnarlutik aallartitanut suleriaasissamik oqqersueqatigiittarlutillu isumaqatigiissutit pioreersut kalluarneqassatillugit aallartitat angerlartillugit killiffimmik nassuiaatinneqartarnissaat pingaaruteqartigisoq.



Oqaaserpassuit atorlugit EU-p tungaanit sukaterisoqarnissaanik – pingaartumik aalisarneq pillugu –


piumasaqaatit qanoq ittuuneri, minnerunngitsumillu isumaqatigiissutip pioreersup piffissaq naallugu taama isikkoqaannarsinnaajunnaarnerinut aarlerisaarutit nassuiaammi titarninnguamilluunniit uppernarsaatitaqanngillat.



Nassuiaammi nunarput sinnerlugu aallartitat uteqattaarpaat “taamaaliunngikkussi imatut kinguneqassaaq”-mik oqariartortoqarsimasoq sakkortusigaluttuinnartunik, ATASSUT-milli aperisariaqarpugut: Naak EU-p tungaanit aalisarneq pillugu nunatsinnit annerusumik nassuertoqarnissaanut piumasaqaammi “toqqusassiiniutit”.



Ilumut nunarput pinngitsaalisaapajaarluni aalisagartassanik nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut ingerlataqartut qalliinnarlugit – pingaartumik raajartassanik qaleralittassanillu –


piumasaqartoqarsimappat sooq tamakku pappiaranngorlugit Naalakkersuisunut apuunneqarsimanngillat.



Tamakku apeqqutit qulaajarneqarsinnaaqqullugit ATASSUT sinnerlugu 11. juli ukioq manna Naalakkersuisunut apeqquteqarpunga imaattumik: Kalaallit Nunaata EU-llu aalisarneq pillugu isumaqatigiissutaata piffissap qiteqqunnerani naliliivigineqarnerani nunatta aallartitai qanoq piginnaatinneqarsimappat. Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisup akissutimininnguata ilaa ima nipeqarpoq: (Issuaaneq aallartippoq) …isumaqatigiinniarnerup inernera Naalakkersuisut isummefigiumaarpaat, taassuma ataani isumaqatigiinniarnerup inernera nunatsinnit isumaqatigiinniartitanut pisinnaatitsissutip iluaniinnersoq Naalakkersuisut nalilersorumaarpaat.” (Issuaaneq naavoq)



Maluginiarlugu “pisinnaatitsissutip iluaniinnersoq Naalakkersuisut nalilersorumaarpaat”, tamanna augustimi ukioq manna piumaartussatut oqaatigineqarpoq. Tassa raajanik aalisakkanillu tunniussinissamut pisinnaatitsissummik tunniussisoqarsimavoq.



Pisut pereerput, allanngortinniarneqarsinnaajunnaareerput, nunatsinnit pisussaaffigiligarput napertorlugu ingerlasariaqalernikuuvugut, nutaamik “isumaqatigiinniartoqarnissaanik” piumasaqarsinnaanerput atorneqassagaluarpat EU-p tungaanit tatigineqarsinnaanerput tutsuiginassuserpullu innarlerneqartussaasoq ATASSUT-mit ilisimavarput.



Tamakkorpiaat aallaavigalugit Naalakkersuisut illutungaanilu nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut 1. September 2003-mi ullulerneqartumik isumaqatigiissuteqarput, siunertarineqarluni isumaqatigiissutigineqartup kingunerisaanik nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut eqqugaanerat millisarniarlugu.



ATASSUT-mit ilisimavarput EU-mut aalisagartassat amerlineqarneri pillugit nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut tungaannit aalisarnermut inatsisip § 5 immikkoortoq 3 unioqqutinneqarsimasutut nalileraluarlugu allatut iliorsinnaanngitsutut misigalutik isumaqatigiissut 1. September 2003-mi atsiorsimagaat naatsorsuutigalugu Naalakkersuisunit atuutsinneqassasoq, ullormulli oqaluuserisassat immikkoortut tulliit takutippaat Naalakkersuisut Siulittaasuat atsioqatigissallugu atsiukkaminik atuutsitsisinnaanngissuseqannginnermigut tatiginassusaa apeqquserneqarsinnaasoq. Tamanna ajuusaarnarpoq.



Nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartut nunatsinni Naalakkersuisunut isumaqatigiissuteqarnasorigaluaannartut EU-mi ilaasortat aalisarnermik ingerlataqartut ilaannit Spaniamit aalisariut kitaata sineriaani amikoqassusia pillugu misileraajartorluni ungasinngitsukkut tikippoq aalisalerlunilu.



Nunatsinni aalisanermik ingerlataqartut tungaannit unioqqutitsilluni aalisartoq pasitsaanneqarpoq, tamatumalu kingunerisaanik Aalisarnermut pisortaqarfimmut nalunaarutigineqarpoq, pisortaqarfimmillu  politiinut nalunaarutigineqarluni. Misissorneqarmat paasinarsivoq amikumik ataatsimilluunniit qaqitsisimanngitsoq, unioqqutitsillunili qaleralinnik 45 tonsinik pisaqarsimasoq. Politiilli naparliinnarsinnaapput unioqqutitsisoq eqqartuussisutigut malersorneqarsinnaajunnaarlugu aalisarnermut pisortaqarfimmit politiinut tunniutinnginnerani kilisaammi naalagaq ilisimatinneqarsimammat politiinut tunniunniarlugu pilersaaruteqartoqartoq.



Taamatut pisoqarnera pissutissaqalersitsivoq EU-mut isumaqatigiissutip piffissap qiteqqunnerani naliliinissaagaluami isumaqatigiinniarninnguussimasumi isumaqatigiissutip misileraalluni aalisarnermik immikkoortua sukaterneqarsinnaaffiatigut sukaterneqarnissaa piumasarineqartariaqartoq.



Taamatuttaaq Naalakkersuisut ATASSUT-mit sakkortunerpaamik matumuuna piumaffigaagut nunatsinni aalisarnermik inuussutissarsiuteqartunut isumaqatigiissut tamakkiisumik atortinneqassasoq isumannaartariaqaraat.


ATASSUT-mit erseqqissaatigissavarput aalisarnerup saniatigut EU-mik suleqateqarnerup annertusarneqarnissaa anguniagarigatsigu, taamaattumillu aalisarnermut apeqqutit saniatigut annerusumik suleqatigiinnissamik aqqutissiuussiniarneq minnerpaamilluunniit apeqquserniarnaviannginnatsigu, taamaattorli kingumut erseqqissaatigissavarput nunatsinnit misikkariffigilluinnagarput – aalisarneq – pillugu erseqqilluinnartumik politikkikkut suleriaaseqarnissaq matumani ujartoratsigu.


Taamatut ATASSUT-mit Aalisarneq pillugu isumaqatigiissummut tapiliussap isumaqatigiinniutigineqaqqinnera 1. januar 2004-miit 31. December 2006-imut Kalaallit Nunaata imartaani EU-meersut aalisarnerannut piumasaqaatit ilanngullugit nassuiaat qisuariarfigaarput.