Isumaliutissiissut

20120913 09:26:55
Isumaliutissiissut

UPA 2004/129, UKA 2003/72-IMUT



  I L U A R S I I S S U T


 


Kalaallisut taaguutaa kukkullugu allanneqarsimammat matumuuna imaalillugu iluarsineqassaaq:


Taaguutaa eqqortoq imaattussaavoq:



Tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitat agguaanneqartarnerinut malittarisassat


allanngortinneqarnissaannik Naalakkersuisut suliniuteqaqquneqarnissaat pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut, taamaalilluni siunissami agguaasarneq ima


pisalissalluni:


1)      50,45 % timersuutinut tamanut, tassunga ilanngullugit innarluutillit utoqqaallu timersuutaat


              2)    9,55 % Sukisaarsaatigalugu timersuutinut timersullammaallu


2)        20 % meeqqanut inuusuttuaqqanullu suliniutinut aamma


              4)    20 % Nalinginnaasumik siunertanut allanut tassunga ilanngullugit kultureqarnermut tunngasunut, qaammarsaanermut siunertanut, nappaatit akiorniarneqarnerannut pinaveersaartitsinermullu tunngasunut, siunertanut isumaginninnermut tunngasunut, siunertanut asiarnernut ilisimatusarnernullu tunngasunut.


(Inatsisartuni ilaasortaq Jensine Berthelsen, Atassut)


pillugu


Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata


ISUMALIUTISSIISSUTAA


siunnersuutip aappassaaneerneqarnerani saqqummiunneqartoq






 

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini


ukuninnga inuttaqarpoq:


Inatsisartunut ilaasortaq Doris Jakobsen, Siumut, siulittaasoq


Inatsisartunut ilaasortaq Georg Olsen, Inuit Ataqatigiit, siulittaasup tullia


Inatsisartunut ilaasortaq Ruth Heilmann, Siumut


Inatsisartunut ilaasortaq Ellen Christoffersen, Atassut


Inatsisartunut ilaasortaq Astrid Fleischer Rex, Demokraatit


   


Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata UKA2003-mi siuller meerinninnerup kingorna aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa misissuataarpaa makkuninnga lu oqaaseqaateqarniarluni.


Siunnersuutip imarisai


·        Siunnersuummi tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitanik nutaamik    


      agguaasalernissaq isummerfigisassanngortinneqarpoq:


                  ? Pulje A-mi timersornermut sammisalinnut, sukisaarsaatigalugu timersortartunut timersullammallannullu aningaasat katillugit 59,1%-imiit katillugit 60%-imut amerlineqarnerat kiisalu


                  ? Pulje B-mi ataatsimut tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitanik meeqqanut inuusuttuaqqanullu tapiissutit 13,6%-imiit 20%-imut aningaasat katillugit amerlineqarnerat


                  ? Pulje C-imi nalinginnaasumik siunertanut allanut  27,3%-imiit 20%-imut aningaasat annikillineqarnerat.


·        Agguaasarnerup taamatut allanngortinneqarneranut ilaatigut siunertarineqarpoq:


                  ?Sukisaarsaatigalugu timersortartut timersullammaallu pitsaanerusumik sinaakkusiivigineqarnissaat


                  ?Meeqqat inuusuttuaqqallu kattuffiisa aningaasatigut pitsaanerusumik atugassaqalersinneqarnissaat, tamakku assigiinngitsunik suliaqarnermikkut meeqqanut inuusuttuaqqanullu arlalitsigut pinaveersaartitsinermik suliaqartarmata.


Apeqqutit akissutillu


Siunnersuummik ataatsimiititaliap suliarinninnissaanut atugassatut tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitat agguaanneqartarnerinut tunngasut pillugit Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Naalakkersuisoq apeqqutinut arlalinnut akissuteqaqqullugu qinnuigisimavaa. Ataatsimiititaliap apeqqutaasa Naalakkersuisullu akissutaasa assilineri isumaliutissiissummut matumunnga ilanngunneqarput. Paasissutissat uku Naalakkersuisut akissutaanni takuneqarsinnaapput:


Timersornermik aallutaqartut ataatsimut tipserluni eqquiniaanermit isertitanit pissarsiaat 1998-imi 40,7%-imiit maannakkut 59,1%-imut qaffassimapput. Tapiissutit sukisaarsaatigalugu timersortartunut timersullammannullu Team Grønlandimit aamma siammasissumik timersortartunut Kalaallit Nunaanni Timersortartut Kattuffiannit agguaanneqartarput.





Inatsisit allangortinneqarnerani pulje B-mut tapiissutit siusinnerusutuut (13,6%) annertussuseqarlutik taamaaginnarput, tamatumani peqqutigineqarluni ukiumut


aningaasaliissutigineqartartut tamakkiisumik atorluarneqarneq ajornerat. Najoqqutassiat Sorlaap, Danmarkimi Tipsungdomsnævnip pisortaqarfiullu akornanni 1996-imi najoqqutassat naapertorlugit tapiissutit Ilageeqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilinniartitaanermullu Pisortaqarfimmit agguaanneqartarput.


Tipserluni eqquiniaanermi isertitat 27,3%-tii siunertanut nalinginnaasunut allanut (pulje C-mut) aningaasaliunneqarsimapput aammalu Ilaqeeqarnermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut ilinniartitaanermullu Pisortaqarfimmut qinnuteqarnikkut agguaanneqartarlutik.


Naalakkersuisuni ilaasortap akissuteqaammini oqaatigaa, „Oqaatigineqartariaqarpoq tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermi isertitat agguaanneqartarnerannik pulje B-mut pitsannguutissanik allannguisoqassappat isumaliutigineqartariaqartoq, ingerlatat ilaat maannakkut pulje C-mit tapiiffigineqarsinnaasut tapiiffigineqarsinnaanerat ingerlaannassanersoq. Tapiissutinik pissarsisartut ingerlanniakkaminnik naamasinnissinnaanissaat eqqarsaatigalugu pulje taamatut atuuffiata taama annertutigitiinnarneqarnissaa piviusorsiortuunngitsutut isigineqarpoq.“


Naalakkersuisut pulje C-p aningaasartaat tamakkiisumik atorneqartannginnerannik nassuerutiginninnerat tunuliaqutaralugu pulje C-mi tapiissutinik qinnuteqartarnermi periarfissat paasisitsiniutigisariaqaraat kiisalu qinnuteqartarnermi periutsit paasinarnerulernissaannik Naalakkersuisunut suliniuteqassasut ataatsimiititaliap innersuussutigissavaa.


Ataatsimiinnerit


Ataatsimiititaliap Sorlak ataatsimeeqatigaa, nunaqarfinni illoqarfinnilu meeqqanut inuusuttuaqqanullu sammisassaqartsitsiniarnermi suliniutit annertusiartorneri ilisimatitsissutigineqarlutik. Taamaalilluni siunissami aningaasanik meeqqanut inuusuttuaqqanullu atugassatut siunertaqartunik amerlanerusunik pisariaqartitsinissaq Sorlaap takorloorpaa. Meeqqanut inuusuttuaqqanullu pilersaarusiornerni ullumikkut tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitanit pulje B kisimi tapiissutinik annerusumik pissarsivissatut periarfissaavoq. Taamaattumik periarfissap taassuma attatiinnarneqarnissaa pitsanngorsarneqarnissaalu Sorlaap kissaatigaa.




Siunnersuutip ataatsimiititaliamit suliarineqarnera


Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata Kalaallit Nunaanni timersornerup inuusuttunullu pitsaanerusumik sinaakkutissaqalernissaat pillugu siunnersuutip siunertaanut isumaqataavoq, ataatsimiititaliaq siunnersuuteqartutuulli isumaqarpoq meeqqanut inuusuttuaqqanullu timersorneq allanullu sammisassaqartitsineq pinaveersaartitsinikkut pingaarutilimmik sunniuteqarsinnaammat. Ataatsimiititaliap siunnersuummik suliaqarnera tunuliaqutaralugu Naalakkersuisunut inassutigineqassaaq piaartumik pineqartuni ataasiakkaani tapiissuteqartarnissami pisariaqartitsinerup



sukumiisumik misissuiffigineqarnissaa, aammalu ingerlatat ukiut ingerlanerini aningaasaliiffigineqarsimasut naliliivigissagaat. Uani timersornikkut, kulturikkut aammalu meeqqat inuusuttuaqqallu kattuffiinut attuumassuteqartunik tusarniaanissaq naleqquinnassaaq.


Aammattaaq tipserluni lottorlunilu isertitanit agguaasarneq tunngaviillu pillugit KIIIP-miit annertunerusumik paasisaqarnissaq paasissutissinneqarnissarlu ataatsimiititaliap kissaatigaa.



Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumut Inuit Ataqatigiillu kissaatigaat oqaaseqaatigiumallugulu siunertaq tapersersornaraluartoq pulje B-p qaffanneqarnerata allanut siunertanut nalinginnaasunut tipserluni lottorlunilu eqquniniaanermit isertitanit tapiiffigineqartartut pilliutigineqassanngitsut. Aallaqqaammut Siumut siunnersuummut isumaqataasimavoq, sulilu meeqqat inuusuttuaqqallu pillugit suliniutit amerlanerusunik aningaasaliiffigineqarnissaat isumaqatigalugu. Tamatumunnga ilanngullugu pulje C-p annikilliliivigineqannginnissaanik taakkulu allaminngaanniit nassaarineqartariaqartut Siumut isumaqarpoq. Taamaattumik Siumut aamma Inuit Ataqatigiit isumaqarput procentilersuisarnermi periutsit allanngortinngikkaluarlugit qinnuteqaatit pitsanngorsarneqarnissaat siunertaralugu suliniuteqarnerusoqartariaqartoq, taamaaliornikkut qinnuteqartut amerlanerusut ingerlatsinermut immikkullu aaqqissuussinernut pulje B malillugu tapiissutinik tunineqarsinnaalissammata. Tapiisarnermi periarfissat pillugit annertunerusumik paasisitsiniaanissaq qinnuteqarnermilu periuserineqartartut pisariinnerulersinneqarnissaat matumani salliutillugu eqqarsaatigineqarput.




Tamanna tunuliaqutaralugu Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut siunnersuutip itigartitsissutigineqarnissaa Siumut Inuit Ataqatigiillu innerssuussutigissavaat. Ilutigisaanik ukioq aningaasaliiffiusoq 2005-imut meeqqanut inuusuttuaqqanullu amerlanerusunik aningaasaliisoqarnissaanik Naalakkersuisut piumasaqarfigineqassapput.




Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut Atassut Demokraatillu siunnersuut tapersersorpaat, taamaalilluni meeqqat inuusuttuaqqallu pillugit siunertat tapiissutinik allanik qinnuteqarnissamut periarfissaqanngitsut siuarsarneqarsinnaaqqullugit, illuatungaatigulli tipserluni lottorlunilu isertitanit pulje C-mit qinnuteqarsinnaasut allanik puljep avataanniittunut tapiissutinik aningaasaateqarfinniit allaniillu tapiissutinik aaqqissuussinernit qinnuteqarnissamut periarfissaqarput.


Meeqqat inuusuttuaqqallu peqatigiiffii kattuffiilu meeqqanik inuusuttuaqqanillu sullissinerminni aningaasatigut atukkamikkut pitsaasumik inissisimalernissaat kiisalu timersornermi kattuffiit aningaasatigut atugarisaat pitsanngorsaaffigissallugit siunnersuutip qiterivaa.


Siunnersuummik siullermeerinninnermi Siumut amerlanerussuteqartunut ilaasimagaluartoq maannakkulli isummaminik allannguisoq taamaalillunilu maannakkut Inuit Ataqatigiit peqatigalugit siunnersuutip itigartitsissutigineqarnissaanik siunnersuuteqarnera assut isornartoqartikkitsik Atassut Demokraatillu isumaqarput.




Tamanna tunuliaqutaralugu Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut Atassut Demokraatillu Jensine Berthelsen-ip Inatsisartunut aalajangiiffigisassanngorlugu siunnersuutaa akuersissutigineqassasoqinnersuussutigissavaat.




Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaat taamatut oqaaseqarluni „Tipserluni lottorlunilu eqquiniaanermit isertitat agguaanneqartarnerinut malittarisassat allanngortinneqarnissaannik Naalakkersuisut suliniuteqaqquneqarnissaat pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut, taamaalilluni siunissami agguaasarneq ima pisalissalluni


1) 50,45 % timersuutinut tamanut, tassunga ilanngullugit innarluutillit utoqqaallu timersuuta at, 2) 9,55 % Sukisaarsaatigalugu timersuutinut timersullammaallu, 3) 20 % meeqqanut


inuusuttuaqqanullu suliniutinut aamma 4) 20 % Nalinginnaasumik siunertanut allanut


tassunga ilanngullugit kultureqarnermut tunngasunut, qaammarsaanermut siunertanut, nap paatit akiorniarneqarnerannut pinaveersaartitsinermullu tunngasunut, siunertanut isuma ginninnermut tunngasunut, siunertanut asiarnernut ilisimatusarnernullu tunngasunut“


aappassaaniigassanngortippaa.














Doris Jakobsen, siulittaasoq










Georg Olsen,


siulittaasup tullia



Ruth Heilmann












Ellen Christoffersen



Astrid Fleischer Rex