Oqaaseqaatit

20120913 09:26:52
Oqaaseqaatit

INATSISISSATUT SIUNNERSUUMMUT OQAASEQAATIT


 


Oqaaseqaatit nalinginnaasut



Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisiliornermi, 1. juli 1999-mi atuutilersumi, kiisalu misissuisussatut sulisussat pillugit Nordskov-udvalg-ip isumaliutissiissutaanik nr. 1315/1996-mik tunuliaqutaqartinneqartoq, naalagaaffiup aqutsisoqarfiini kukkunerit suliarinngitsuukkallu pillugit suliani misissuinissaq pillugu nutaamik aaqqissuussisoqarpoq. Ataatsimiititaliat pissitsunik aalajangersimasunik nalinginnaasumik pingaarutilinnik misissuisinnaapput. Misissuisussatut ataatsimii-titaliap pingaarnerutillugu suliassaraa suliassanik maannangaaq pisunik misissuinissaq nassuiaateqarnissarlu.


Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisissatut siunnersuut, aaqqissuisuneersunit allannguutit annikitsut, Nordskov-udvalg-ip isumaliutissiissutaani nr. 1315/1996-mi inatsisissatut missingersuummi oqaasertanut assingusuusut, eqqaassanngikkaanni Folketing-imut saqqummiunneqartoq pingasoriarluni, takuuk inatsisissatut siunnersuut nr. L 33 24. oktober 1996-meersoq, folketing-ip ukiuani 1996-97, siullermeerlugu Folketing-imi oqaluuserineqartoq 26. november 1996, inatsisissatut siunnersuut nr. L 3  8. oktober 1997-meersoq, folketing-ip ukiuani 1997-98, siullermeerlugu oqaluuserineqartoq 14. januar 1998, kiisalu inatsisissatut siunnersuut nr. L 3  8. oktober 1998-meersoq, folketing-ip ukiuani 1998-99, siullermeerlugu oqaluuserineqartoq 18. maj 1999, akerliusoqanngitsumilli (arlariinnik allannguuteqartillugu) Folketingip pingajussaa-neerinninnermini akuersissutigineqartoq ulloq 25. maj 1999. Kiisalu takoqquneqarpoq Udvalget for Forretningsordenen-ip nalunaarutaa (L 33) 25. juni 1997-meersoq aamma Udvalget for Forretningsordenen-ip isumaliutissiissutaa 5. maj 1999-meersoq (Folketingstidende 1998-99, tillæg B, qupp. 777).


Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsimmi § 35 malillugu inatsisip kukkunersiorneqarnissaa pillugu siunnersuut Folketing-imut saqqummiunneqassaaq kingusinnerpaamik Folketing-ip ukiuani 2003-04.


Maleruagassat kinguneraa kingusinnerpaamik Folketing-ip ukiuani 2003-04-mi – tassa inatsisip atuutilerfianiit ukiut 5-t qaangiutsinnagit – inatsisip kukkunersiorneqarnissaa pillugu inatsisissatut siunnersuut saqqummiunneqassasoq imaluunniit minnerpaamik allannguutissatut siunnersuut imaluunniit kukkunersiuinissamik aalajangersagaq.


Kukkunersiuinissamik aalajangersakkamut tunulequttatut aalajangersakkap aallarnisarluni suliarinerani ukua taaneqarput:


”Misissuinissamut aaqqissukkami maannamut atuuttumi amerlasuunit nangaasoorutigineqartutut taaneqarpoq misissuinerit pillugit eqqartuussisut siunnersuutaat – naak oqartussaasut allat pissusissanik malinnilluarnissanik unioqqutitsisunik malersuinissanik il.il. aallarnisaanerannut taamaallaat tunngaveqartinneqartussaagaluartut – tusagassiuutini politikikkullu pissutsini eqqartuussutinut sanilliunneqartarnerat. Aammattaaq tikkuarneqarpoq annertuumik nangaasoorutigineqartoq eqqartuussisut, misissuinissanik eqqartuussivinnik siulersuigaangamik eqqartuussiviit ileqquusumik suliarisartagaat sanioqqullugit suliaqartartut, taamaaliornermikkullu – eqqartuussiviit tatigineqarnerisa innarliutigisaanik – politikikkut akerleriissutit malitsigisaannik suliassanut akule-rutitsisinnaasartut.


Inatsisissatut siunnersuut siunnersuutinik arlariinnik imaqarpoq isornartorsiuinernut taaneqartunut tunulequtsiunneqartunut malunnaataasumik killeqartitsilernissaanik pingaaruteqartunik (…).  Kisiannili soorngunami qulakkeerlugu siumut oqaatigineqarsinnaanngilaq maleruagassatut siunnersuutaasut pissutsinut piviusunut qanoq ilillutik sunniuteqarsinnaanerat. Apeqqutit ukua pingaartutut erseqqissarneqarsinnaapput:


Eqqartuussivitsigut suliassanik ingerlatsinertut nipilimmik siunnersuutaasut (…) qanoq ilillutik atuutissappat? Misissuisussatut ataatsimiitaliat eqqartuussisunit siulersorneqartut eqqartuussisutigut naliliinermik killeqartumik qinnuigineqarsinnaasut naalakkersuisut qanoq ilillugit aqussavaat? Eqqartuussisut misissuisussatut ataatsimiititaliani qanoq inissisimanissartik matumani siunnersuutigisartik qanoq nalilissavaat? Matuma malitsigisaanik avataaniit inatsisitigut siunnersorneqarnissaq  qanoq annertutigisumik pisariaqartinneqassava?


Taamaattumik inatsisissatut siunnersuutigisani maleruagassat siunissami qanittumi nutaamik nalilersorneqartariaqarput, taamaalilluni iluarsiissutissanik pisariaqartitsisoqarnersoq isummerfigisinnaaqqullugu. Piumasarineqarpoq inatsisissatut siunnersuutini maleruagassat kukkunersiorneqar-nissaannik siunnersuutip atuutilerfissaa aallarnerfigalugu kingusinnerpaamik ukiut 5-t qaangiutsinnagit saqqummiunneqarnissaa.


Piffissaq nallerpat misilittakkat tunngavigalugit ilaatigut pitsaanerusumik naliliisoqarsinnaavoq, aaqqissuussaq, eqqartuussivitsigut qularnaatsumik isummertarnerit aallaavigalugit, nangaasoornartoqarnersoq, aammalu eqqartuussisut misissuisussatut ataatsimiititaliani peqataanerata eqqartuussiviit innarligassaanngitsutut isigineqarneri ima  sunniuteqarfigissaneraat, aaqqissuussap allanngortittariaqalerneranik kinguneqartillugu.”


Ilaatigut siunnersuutitut saqqummiunneqarpoq, ”eqqartuussutit kingunerisaattut” misissuisussatut ataatsimiititaliap isummertartussatut isigineqaqqajaanerata killilersimaarnissaa pillugu, misissuisarnissat matoqqasumik suliarineqartarnissaat (takuuk isumaliutissiissut, qupp. 5). Folketing-ip inatsisissatut siunnersuummik suliarinninnerani tamanna pillugu siunnersuut allanngortinneqarpoq, ima aallaavilersillugu misissuisarnissat ammasumik suliarineqartassasut, takuuk § 30 misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsimmi. Matuma kingorna apeqqutigineqarsinnaavoq misissuisussatut ataatsimiititaliat suliaminnik paasissutissiisarnerannut ammasumik suliarinnittarneq qanoq sunniuteqarnersoq aammalu inuit pineqartut eqqartuussisutigut qanoq inissisimanerannut, matumanilu ”eqqartuussutit kingunerisaattut” taaneqartup annikillisarnissaanik kissaateqarneq aamma pillugu.


Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip atuutilersinneqarnerata kingorna inatsit malillugu pingasunik misissuisussatut ataatsimiititaliortoqarpoq, tassaasut Farum-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliaq (august 2003-mi pilersinneqartoq), Dan Lynge-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliaq (september 2003-mi pilersinneqartoq) kiisalu skattefradrags-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliaq (marts 2004-mi pilersinneqartoq). Farum-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliaq pilersinneqarpoq justitsministerimit tamanna pillugu folketing-imi aalajangiineq tunngavigalugu, kiisalu Dan Lynge-sagen aamma skattefradrags-sagen pillugit misissuisussatut ataatsimiititaliat pilersinneqarlutik justitsministerimit namminermit. Dan Lynge-sagenip misissuiffigineqarnissaanut suliassap nassuiaatissaatut missingersuut Folketingets Retsudvalgianut saqqummiunneqarpoq, taamatullu skattefradags-sagenip misissuiffigineqarnissaanut suliassap nassuiaatissaatut missingersuut Folketing-ip Udvalg for Forretningsordenen-imut saqqummiunneqarluni.


Farum-kommission-ip suliassaraa pisimasoq tamakkiisumik isigalugu misissuinissaq nassuiaateqarnissarlu, Farum kommune pillugu pisimasorpassuarnik assuarinartuusunik tusagassiuutit inuillu oqallinnerannit allaaserineqartunut pisuutitsinernullu attuumassuteqartut pillugit. Misissuineq ingerlassaaq 1. januar 1990-miit piffissaq ataatsimiititaliap pilersinneqarfia tikillugu. Tassuma saniatigut kommissionip aamma misissorsinnaavai pissutsit allat ima isigineqartariaqartut Farum kommune pillugu nassuiaateqarnissamut ilapittuutissatut naatsorsuutigineqartut. Ilaatigut aamma misissuisussatut ataatsimiititaliap suliassaraa inatsisinik, aqutsinikkut aalajangersakkanik aqutsinikkullu ileqquusunik tamakkiisumik pisimasunik misissuinerup tunulequtsersinnaasaannik siunnersuusiussallutik. Farum-kommissionip suliassani aallartippai ulloq 1. september 2003 (ininik apersuiffissanik naleqquttunik pissarsiornerit, illersuisussarsiornerit il.il.). Farum-kommissionimit apersuinissat aallartissapput 2004-mi augustusip qaammataani.


Dan Lynge-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliap suliassaraa rockerit pinerluttuliornerisa akiorniarneranut misissuiffiginerannullu atatillugu politiit Dan Lynge-mik suleqateqarneranut allanullu atasumik tamakkiisumik pisisimasunik misissuissalluni nassuiaateqassallunilu. Misissuinerup nassuiaateqarnerullu allaaserineri tunngavigalugit ataatsimiititaliaq eqqartuussivitsigut naliliissaaq, pisortatut oqartussaasut inunnik arlaannik akisussaatitsinissaanut tunngavissaqarnersoq pillugu erseqqissaanissaq siunertaralugu. Ataatsimiititaliap suliassani aallartippai 2003-p ukiaanerani. Ataatsimiititaliap apersuinissai aallartissapput 2004-mi aprilip qaammataani.


Skattefradrags-sagen pillugu misissuisussatut ataatsimiititaliap suliassaraa akileraartarnermut tunngasutigut ilanngaatit tunngavilerneqartarnerata qaffannissaata periarfissaqarnissaanut iluarsiissuteqarnissaq pillugu aalajangersagassanik – inatsisissatut siunnersuummut nr. L 99-mut Folketing-ip ukiumi suliffiani 2001-02-mi aappassaanik ataatsimiinneranut – imaluunniit Folketing-ip ukiumi suliffiani 2003-04-mit inatsisissatut siunnersuummut nr. L 27-mut – atatillugu siunnersuuteqarsimannginneranut atasumik tamakkiisumik pisimasut pillugit misissuissalluni nassuiaateqassallunilu. Misissuinerup nassuiaateqarnerullu allaaserinera tunngavigalugu misissuisussatut ataatsimiititaliaq inatsisinik, aqutsinermi aalajangersakkanik ileqquusunilluunniit allanngortitsinissamut siunnersuutinik misissuinermik tunulequtsiisinnaasunik allannguutissatut siunnersuusiussaaq. Ataatsimiititaliap ilaatigut eqqartuussivitsigut naliliissaaq ersersinniassallugu pisortatut oqartussaasut inunnik arlaannik akisussaasuutitsiniarnissaannut tunngavissaqarnersoq. Ataatsimiititaliap suliassani aallartippai marts 2004-mi. Ataatsimiititaliap apersuinissani qaqugu aallartissanerai suli paasissutissiissutigineqanngilaq.


Tamanna tunngavigalugu Folketing-ip ukiuani kukkunersiuinissamut aalajangersakkamut aallarniilluni sulinermut apeqqutit akissutissaqartissallugit periarfissaqanngilaq. Aamma tamanna pissutigalugu akissutissaqartinneqanngilaq misissuisussatut ataatsimiititaliap suliaminik paasissutissiinissaanut inunnullu eqqartuussisutigut attuumassuteqartunut ammasumik misissuinerit pillugit aaqqissuussaq qanoq sunniuteqassanersoq.


Inatsimmut (Misissuisussatut ataatsimiititaliat, Embedsmandsansvaret aamma Folketingets Rolle Oliver Talevski-mit il.il. oqaaseqaasersorneqartut, 2002) oqaaseqaatini apeqqutit arlariit allanneqarput isummerfigisariaqakkat inatsit kukkunersiorneqalissappat.


Inatsimmut oqaaseqaatini assersuutitut taaneqarpoq inatsisip § 29-at (ilaatigut pisortat oqartussaaf-fiisa nalunaarsuisarfii pillugit) allanngortittariaqartoq, taamaalilluni aalajangersakkap pisortat oqartussaaffiisa nalunaarsuisarfii pillugit inatsisip ulloq 1. juli 2000 atorunnaarsinneqarnera sillimaffigitissallugu. Ammasumik periaaseqarnissaq aalajangiusimaannarneqassappat inatsimmut oqaaseqaatit malillugit ilaatigut isumaliutigineqartariaqarpoq eqqartuussivitsigut suliamik ingerlatsinermut apeqqutit arlariit, ammasumik periaaseqarnissamik aaqqissuussassamut atatillugu takkuttut, iluarsiivigineqarnissaat. Matumani soorlu pineqarput misissuisussatut ataatsimiititaliani ataatsimiinnernit titartaanerit, assiliinerit imaluuniit nipimik immiussinerit. Tamanna pillugu maleruagassat ilusilersorneqartariaqarput eqqartuussiveqarneq pillugu inatsimmi kapitel 2-mi aaqqissuussatut atuuttut qiviallattaarlugit. Tassunga peqatigitillugu inatsimmut oqaaseqaatit malillugit isumaliutigineqartariaqarpoq inatsimmi §§ 25-mi 26-milu nipangersimasussaatitaaneq pillugu maleruagassat atuutsiinnarnissaannut peqqutissaqartoqarnersoq. Maleruagassat taakkua misissuisussatut ataatsimiititaliap ataatsimiinnerisa matoqqasumik ingerlanneqartarnissaannik piumasaqaatit aallaavigalugit ilusilerneqarput. Ilaatigut aamma isummerfigineqartariaqarpoq misissuinerup ingerlannerata nalaani tusagassiuutit allagaatinik misissuinermi pineqartunik takunnissinnaatitaanissaat periarfissinneqassanersoq – eqqartuussiveqarneq pillugu inatsimmi § 41 a-mi aaqqissuussatut aalajangersarneqartoq tunngavigalugu.


Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsimmut oqaaseqaatini apeqqutit taaneqartut erseqqinnerusumik misissuinissanik isumaliutinillu kinguneqartitsisussaassapput.


Soorlu takuneqarsinnaasoq misissuisussatut ataatsimiititaliat, misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsit malillugu pilersinneqartut, suliassaat suli inaarneqanngillat.


Tamanna tunngavigalugu siunnersuutigineqassaaq inatsisip kukkunersiorneqarnissaa kinguartinne-qassasoq Folketing-ip ukiuanut 2005-06-mut, tamatumani piffissaq taanna nallerpat misilittagassat tunngavigalugit nalilerneqarsinnaalissalluni inatsisip kukkunersiornissaanut qanoq annertutigisumik peqqutissaqartoqalissanersoq.



Inatisissatut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut oqaaseqaatit


§ 1-mut


Aalajangersakkap imaraa misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsimmik kukkunersiuinissaq pillugu nutaamik aalajangersagaliornissamut siunnersuut.


Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsimmi § 35-mi kukkunersiuinissamik aalajangersagaq atuuttoq malillugu inatsimmik kukkunersiuinissamik siunnersuutissaq Folketing-imut saqqummiunneqassaaq kingusinnerpaamik folketing-ip ukiuani 2003-04-mi, tassa folketing-ip ukiuani matumani.


Siunnersuutigineqarpoq inatsisip kukkunersiorneqarnissaanik siunnersuut kinguartinneqassasoq, taamaalilluni taanna pillugu siunnersuutissaq Folketing-imut saqqummiunneqartussanngorlugu kingusinnerpaamik folketing-ip ukiuanut 2005-06-mut.


Aalajangersakkap kinguneraa kingusinnerpaamik folketing-ip ukiuani 2005-06-mi inatsisip kukkunersiorneqarnissaanik siunnersuut saqqummiunneqassasoq imaluunniit minnerpaamik kukkunersiuinissamik aalajangersakkap allanngortinneqarnissaanik atorunnaarsinneqarnissaanilluunniit siunnersuut.



§ 2-mut


Aalajangersakkap imaraa kukkunersiuinissamik aalajangersagassap nutaap siunnersuutigineqartussap piffissaq atuutsilerfissaa.


 


 


Ilanngussaq 1


 


  Inatsissatut siunnersuut inatsimmut atuuttumut naleqqiullugu


 


 


 Oqaasertalersuutit atuuttut                                          


§ 35. Inatsisip kukkunersiorneqarnissaanik                 


siunnersuut Folketing-imut saqqummiunne qassaaq kingusinnerpaamik folketing-ip     ukiuani 2003-04-mi.                


 


Inatsissatut siunnersuut


§ 35. Inatsisip kukkunersiorneqarnissaanik                 


siunnersuut Folketing-imut saqqummiunne qassaaq kingusinnerpaamik folketing-ip     ukiuani 2005-06-mi.