03EM/01.25.01-69 Kalaallit Nunaanni inuit ataasiakkaat sulliviillu Nunatta Karsianut akiliuteqarlutik nunaminertamik atuinissamut.. (Inatsisartuni ilaasortaq Ole Dorph)
Nuuk, den
J.nr.: 75.01.01, UKA 2003 / 69
Kalaallit Nunaanni inuit ataasiakkaat sulliviillu Nunatta Karsianut akiliuteqarlutik nunaminertamik atuinissamut akuersissummik pissarsisinnaanissaat, immikkulluunniit ingerlatamut piffissamut killilikkamut nunaminertamik kisimiilluni atuisinnaatitaanissaat pillugu Naalakkersuisut isumaat pillugu paasiniaaneq.
(Inatsisartuni ilaasortaq Ole Dorph, Siumut)
Tunngavilersuut:
Takornariaqarnikkut inerisaanerup nunatsinni siunissami ingerlaannarnissaa qularutigineqarsinnaanngilaq. Tassunga tunngatillugu nunatsinni innuttaasut kalaallillu sulliviutaasa, taamaalillunilu inuiaqatigiit kalaallit, ineriartornermi taamaattumi pitsaanerpaamik aallavissaqartittuarnissaat qulakkiissallugu pingaaruteqannguatsiarpoq.
Taamaammat siunnersuutigineqassaaq Kalaallit Nunaanni inuit ataasiakkaat sulliviillu, landskarsimut akiliuteqarlutik, nunaminermik atuinissamut akuersissummik pissarsisinnaanissaat immikkulluunniit ingerlatamut piffissamut killilikkamut nunaminermik kisimiilluni atuisinnaatitaanissaat ammaallugu periarfissinneqassasoq. Tamatumunnga assingusumik aatsitassarsiornermi uuliasiornermilu, kiisalu sermimut imermullu tunngatillugu, inatsiseqarnikkut periarfissiissutaareersunik atugaqarpugut.
Uanga isumaqarpunga akuersissuteqaatit suliariumannittussarsiuunneqartariaqartut, taamaaliornikkut piffissami siliariumanittussarsiuussiviusumi angusassamik pitsaanerpaamik angusaqartoqarsinnaassammat, tamatumalu peqatigisaanik suliap ingerlanera eqqarsaatigilluakkatut nakkutilliivigineqarnissaa qulakkeerneqarsinnaassammat. Tassunga tunngatillugu inuiaqatigiinnut iluaqutaanerpaamik angusaqarnissaq, aningaasanullu tunngasut kisiisa aallaaviginagit, nalilerneqartariaqarpoq. Suliariumannittussarsiuussinermi peqataasinnaannissaq angujumallugu Kalaallit Nunaanni akileraartussaatitaanissaq tunngaviussasoq takorloorpara.
Akuersissuteqaatit ukiunut arlalinnut, sivikinnerpaamik ukiunut qulinut atuuttuunissaat, annertunerusumik aningaasaleerusussuseqarnissap kajungernartuunissaa, piffissamullu sivisuumut pilersaarusiornissap periarfissiissutiginissaa qulakkeerniarlugit pisariaqarpoq.
Siunnersuummut tunngaviuvoq siunissami ingerlatsinissamut tunngatillugu nunatsinni takornariaqarnikkut sulliviit aningaasaliinissaasa soqutiginninnissaasalu qulakkeerneqarnissaa. Tassungalu ilanngullugu takornariaqarnermut tunngatillugu inuussutissarsiornermi, Kalaallit Nunaanni pinngortitamut tunngatillugu suliniuteqarnermi isertitat nunatsinni sullivinnut iluaqutissanngortinneqarnerunissaata qulakkeerneqarneratigut, Kalaallit Nunaannut aalajaatsumik iluaqutaasumillu susassaqartut agguataarneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaa. Siunnersuut aamma nunatsinni takornariaqarnikkut sulliviit piffissamut sivisuumut pilersaarusiornissamut periarfissaqarnissaannut iluaqutaasussaavoq kiisalu taakku suleqatigisanut avataaneersunut aamma/imaluunniit unammillertigisanut tunngatillugu pinngortitami periarfissap ingerlatseqatigiiffik aqqutigalugu suliniutigineqarlersinnaanera pillugu nukittunerusumik inissisimalernissaanut periarfissiinikkut.
Siunnersuut akuersissutigineqassappat tamanna nunatsinni takornariaqarnikkut sulliviit aningaasaqarnikkut atugarissaarnerulernissaannik aningaasaqarnikkullu qularnaatsumik ingerlanissaannik, takorniaraqarnikkut inuussutissarsiornerup siunissamut ungasinnerusumut pilersaarusiorneqarnissaanik kiisalu suliariumannittussarsiuussinerit killissarisaattut aalajangersakkat iluanni nunaminertat atugassiissutitut akuersissutigineqartut isumagineqarnissaannik inerisarneqarnissaannillu, kinguneqassasoq soorunami naatsorsuutigineqarpoq.
Siunnersuut takornariaqarnikkut sullivinnut qissattartartunik sammisaqarnerusunut kinguneqartussaavoq (kuunni kooqarfinnilu akuersissuteqarneq), tammajuitsussarsiorluni aallaaniartunik (aallaaniarfimmut akuersissuteqarneq) helikopterimik sisorariarneq qaqqasiornerlu ( qaqqaqarfiit ornitassatut toqqakkat timmisartumik orninneqarnissaannut akuersissuteqarneq), sermip immamut ujangissimarngi atuarlugit toqqartukkani sermisiornissamut akuersissuteqarfigineqarneri).
Kisimiilluni nunaminermik atuisinnaatitaaneq pisunut ataasiakkaanut tunngatillugu sukumiisumik nassuiarneqartariaqartassaaq. Assersuutigalugu qissattarnermut tunngatillugu sumiiffimmut akuersissuteqarfigineqartumi qassutit atorlugit piniarnerup tamarmi inerteqqutaaneranik kinguneqartariaqarpoq, kiisalu tamatuma aningaasarsiorfittut allatut atorneqarsinnaanera pillugu. Tam-majuitsussarsiorluni aallaaniarnermut tunngatillugu sumiiffimmi aallaaniarsinnaanerup tamarmi inerteqqutaanissaa kingunerisariaqarpaa, kiisalu angallassissutinik motorilinnik angalaarneq tamaat ilanngullugu. Sermip immamut ujangissimarngini sermisiorneq pillugu sumiiffiup akuersissuteqarfiusup assingusumik aningaasarsiorfiginissaata inerteqqutigineqarneranik taamaallaat kinguneqartariaqarpoq.
Islandimi pissutsinut atugaasunut sanilliussinissaq iluaqutaassaaq, Islandimimi kuuit kapisileqarfiit killilimmik atuiffigineqarsinnaatitaaneri kuuit piginnittuinut/akuersissutinik piginnittunut aningaasanik annertuumik isaatitsissutaalersimammata.
Siunnersuut taamatut ilusilik aammattaaq inuiaqatigiit aaqqissugaanerat pillugu iliuusissatut pilersaarutissatut siunnersuummut iluaqutaaginnartussaanngilaq, aammali nammineerneq pillugu isumalioqatigiissitat kaammattuutigisaannut, naminneerluni aningaasaqarnerup inerisarneqarnissaanut killissarititanik pilersitsinissamut, naapertuulluinnarluni.
Taamaammat Inatsisartut Suleriaasianni § 32 naapertorlugu siunnersuutigaara anguniagassat taakku piviusunngortinneqarnissaannik sulinermik aallarneeqqullugit Naalakkersuisut peqquneqassasut, ilaatigut Nunaminertat atorneqartarnerat pilersaarsusiorfigineqartarnerallu pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaata nr. 23, 18. november 1992-imeersup, allanngortinneqarneratigut.